Lista nieprzyjemnych objawów ze strony układu pokarmowego w ciąży jest dość długa. Wiele problemów wynika ze zmian aktywności nerwowej żołądka oraz nieprawidłowości w czynnościach tkanki mięśniowej gładkiej. Ich występowanie oraz nasilenie jest różne w zależności od trymestru ciąży.
To jedna z najpowszechniejszych dolegliwości. Nudności i wymiotów doświadcza ok. 80% ciężarnych kobiet. Pojawiają się w I trymestrze, zazwyczaj między 5. a 8. tygodniem ciąży. Mogą występować nawet do 20 tygodnia, choć zdarzają się przypadki, że kobiety doświadczają ich do końca ciąży. Nudności i wymioty mają związek z wysokim poziomem HCG oraz progesteronu. Również hormony tarczycy mogą być przyczyną opisywanych objawów. Wg niektórych teorii występowanie nudności i wymiotów może mieć na celu zapobieganie spożywaniu w okresie ciąży substancji toksycznych, mogących negatywnie wpłynąć na rozwój płodu. W przypadku silnych nudności i nadmiernych wymiotów wymagana może być pomoc lekarska, a nawet hospitalizacja. Z silnymi dolegliwościami tego typu może wiązać się zbyt duża utrata elektrolitów oraz niedobór mkroelementów, odpowiedzialnych za zdrowy rozwój płodu.
Pojawienie się tej dolegliwości w ciąży to efekt zwiększonej produkcji gastryny przez łożysko. Zwiększona kwasowość żołądka oraz rozluźnienie dolnego zwieracza przełyku na skutek działania progesteronu mogą objawiać się zgagą oraz pieczeniem i bólem w okolicy zamostkowej. Wywołujący zgagę kwas żołądkowy przedostaje się do przełyku w wyniku tzw. refluksu (odpływu) żołądkowo-przełykowego. Kwas solny drażni śluzówkę przełyku i powoduje bolesne uczucie pieczenia w dołku podsercowym promieniujące do gardła oraz gorzko-kwaśny smak w ustach. Refluks występuje powszechnie u kobiet w trzech ostatnich miesiącach ciąży i zwykle ustępuje po urodzeniu dziecka. O ile oczywiście nie miał innych przyczyn niż zmiany zachodzące w organizmie w okresie ciąży.
Przyczyną zaparć jest u kobiet ciężarnych spowolnienie perystaltyki jelit. Spowolnienie aktywności skurczowej przewodu pokarmowego następuje w skutek zwiększonego stężenia progesteronu, który powoduje rozluźnienie mięśni gładkich. Skutkiem tego są zaparcia. Choć bywają często bolesne, zaskakująco korzystnie mogą działać na rozwój płodu – mniejsza aktywność skurczowa przewodu pokarmowego pozwala dziecku wchłonąć więcej składników odżywczych z trawionych przez matkę pokarmów.
W okresie ciąży u kobiet pojawia się często nadprodukcja gazów przy zakłóconym procesie trawienia i fermentacji. A towarzyszy jej bolesne uczucie „nadmuchanego” brzucha, a także burczenie i przelewanie się w jamie brzusznej oraz tzw. „wiatry”. Gazy gromadzące się w przewodzie pokarmowym to połykane przy jedzeniu i piciu powietrze oraz produkty powstające głównie w czasie fermentacji niestrawnych części pożywienia. Niestrawione produkty metabolizowane przez bakterie to najczęściej węglowodany. Jedną z przyczyn zaburzeń trawienia i wchłaniania węglowodanów jest brak lub niedostateczna aktywność enzymów trawiennych. Głównymi źródłami gazów są węglowodany oraz tłuszcze. Problemy ze wzdęciami w ciąży mogą wiązać się też z upośledzeniem pracy wątroby.
Cholestaza żółciowa to zaburzenie odpływu żółci do dwunastnicy, przez co następuje w organizmie szkodliwa, zwłaszcza dla płodu, kumulacja produktów metabolizmu. Zahamowanie skurczu pęcherzyka żółciowego następuje pod wpływem progesteronu. Z kolei na zmniejszony transport żółci oddziałuje także zwiększone stężenie estradiolu. W I trymestrze ciąży obniża się poziom cholinoesterazy, czyli enzymów, odpowiadających między innymi za rozkładanie neuroprzekaźników, czyli substancji regulujących pracę układu nerwowego. Niski poziom cholinoesterazy utrzymuje się do końca ciąży. Enzymy te wytwarzane są w wątrobie, a ich stężenie we krwi odzwierciedla stan czynnościowy tego narządu. Jeśli odczuwasz nieprzyjemne swędzenie skóry lub występuje u Ciebie zażółcenie skóry, potrzeby jest kontakt z lekarzem. Możesz zapytać położnej z iKid, jakie może być dalsze postępowanie i czego możesz się spodziewać w przypadku pojawienia się cholestazy żółciowej.
Macica u kobiety, która jeszcze nie rodziła, waży ok. 50 – 60 g. W ciąży ten narząd osiąga ciężar 1 kg, a jego pojemność wzrasta aż do ok. 5 litrów. Proces powiększania macicy rozpoczyna się w I trymestrze i przybiera później na sile. Powiększona macica naciska na pęcherz moczowy, co zwiększa częstotliwość korzystania z toalety. Oddziałuje także na układ pokarmowy – jelito i żołądek są wypychane z pierwotnej pozycji. Zmiana położenia powoduje wzrost ciśnienia wewnątrz żołądka, co w połączeniu ze zmniejszonym napięciem zwieracza przełyku także przyczynia się do powstawania nudności i wymiotów. Powiększona macica może dodatkowo nasilać problemy związane z refluksem i zaparciami.
Biegunka to często reakcja obronna organizmu na obecność wirusów i bakterii w przewodzie pokarmowym. Jej objawami są częste wypróżnienia przy zmianie konsystencji stolca. Biegunka może wystąpić w każdym trymestrze ciąży. W I trymestrze może być po prostu objawem zajścia w ciążę i reakcją na zmiany hormonalne – np. zwiększenie ilości gonadotropiny kosmówkowej beta hCG. W II trymestrze może być efektem dostosowywania się organów wewnętrznych do powiększającej się macicy, a w III zwiastować poród. Nie należy jednak lekceważyć jej objawów. U kobiet w ciąży, w związku z obniżoną odpornością, biegunka może mieć cięższy przebieg. Efektem może być odwodnienie organizmu, które jest zawsze zagrożeniem dla płodu.
Hemoroidy to naczynia krwionośne, nazywane są guzkami krwawniczymi. Ich stan zapalny to choroba proktologiczna wiążąca się z upośledzeniu odpływu krwi z tych naczyń. Prowadzi to do ich powiększenia oraz stanów zapalnych. Jedną z przyczyn pojawienia się zapalenia hemoroidów w ciąży jest także powiększenie macicy. Nacisk na żyły jamy brzusznej ora miednicy zwiększa ciśnienie żylne. Kolejnymi czynnikami przyczyniającymi się powstania bolesnych hemoroidów są zaparcia, zwiększona objętość krwi w organizmie a także zbyt duża masa ciała.
Dolegliwości ze strony układu pokarmowego mogą wydawać się w okresie ciąży normą, ale zawsze powinny być traktowane z uwagą. Choć doświadcza ich, z różną intensywnością duży odsetek kobiet ciężarnych, nie można ich lekceważyć. Zawsze warto skonsultować się z personelem medycznym. Jeśli doświadczasz problemów ze strony układu pokarmowego, porozmawiaj z położną z iKid, która udzieli Ci wyczerpujących odpowiedzi na wszystkie pytania oraz powie Ci, co zrobić w Twojej sytuacji.
