Jedną z przyczyn cholestazy ciążowej jest nadwrażliwość na zmiany hormonalne, jakie zachodzą w organizmie przyszłej mamy i związaną z tym nadprodukcję estrogenu. Hormon zmniejsza wydzielanie kwasów żółciowych, powstających w komórkach wątroby (hepatocytach) oraz redukuje aktywność dróg żółciowych.
Problem pojawia się zwykle pod koniec ciąży w okolicach trzeciego trymestru, dla którego charakterystyczny jest wspomniany powyżej wzrost poziomu estrogenu. Jednym z objawów cholestazy ciążowej jest swędzenie skóry. Towarzyszące świądowi drapanie skóry może doprowadzić do powstania przeczosów – linijnych otarć z uszkodzeniem naskórka. Dodatkowo kobieta ciężarna może odczuwać rozdrażnienie oraz skarżyć się na zaburzenia snu.
Po ok. czterech tygodniach od pojawienia się świądu skóra oraz białka oczu zabarwiają się na kolor żółty, który może przybrać różny stopień nasilenia. Żółtaczce mogą towarzyszyć wymioty oraz powiększenie się wątroby. Wszystkie objawy ustępują samoistnie kilka tygodni po porodzie, jednak pojawienie się świądu to sygnał, aby koniecznie zasięgnąć porady lekarskiej, ze względu na potencjalne zagrożenia dla płodu.
Choć cholestaza po porodzie ustępuje samoistnie to w kolejnych ciążach pojawia się częściej i w nasilonej postaci. Czynnikami ryzyka jest wiek kobiety, ciąża mnoga, a także kamica żółciowa czy przejście wcześniej przez wirusowe zapalenie wątroby typu C.
Wczesne wykrycie problemu, a następnie monitoring stanu płodu i ewentualne wdrożenie leczenia mogą ochronić dziecko, dla którego choroba może mieć grożne konsekwencje. Wśród nich należy wymienić możliwość wystąpienia wad rozwojowych, ryzyko wczesnego porodu, a nawet przy szczególnym lekceważeniu objawów cholestazy zgon wewnątrzmaciczny.
W diagnostyce choroby bardzo ważne są wyniki badań krwi. Pacjentka powinna wykonać tzw. próby wątrobowe:
Oznaczenie poziomu kwasów żółciowych we krwi pozwala stwierdzić, czy mamy do czynieni z cholestazą łagodną, umiarkowaną czy ciężką, w której poziom kwasów przekracza 100µmol/l.
Jeśli zostanie rozpoznana cholestaza ciążowa, przeciwdziałanie jej należy rozpocząć od wprowadzenia odpowiedniej diety. Powinny w niej przeważać warzywa i owoce. Zniknąć z jadłospisu powinny pokarmy wysokoprzetworzone, zwłaszcza zawierające duże ilości cukru.
W leczeniu istotną rolę odgrywa farmakoterapia, której celem jest zapobieganie powikłaniom chorobowym oraz uśmierzenie dolegliwości związanych przede wszystkim ze świądem. Pomocne są tu leki antyhistaminowe oraz cholestyramina. Cholestaza ciążowa osłabia proces krzepnięcia krwi, co objawia się m.in. krwawieniami z nosa. Jeśli takie objawy wystąpią, także należy temu przeciwdziałać środkami medycznymi.
Rozpoznanie cholestazy i jak najszybsze wdrożenie właściwego postępowania są kluczowe dla ochrony zarówno zdrowia dziecka, jak i matki. Obawiasz się, czy nie masz objawów cholestazy, a może zastanawiasz się jak w praktyce wdrożyć zalecenia lekarskie po jej zdiagnozowaniu? Porozmawiaj z położną z iKid.
